Özellikle konuşurken cep telefonundan yayılan radyasyon herkesçe
malum. Ben çok fazla telefon ile konuşan birisiyim radyasyondan bir
şekilde korunmak istiyorum. Genelde yaygın olan bluetoothlu
kulaklıklarla radyasyonun zararından kurtulunacağı varsayılıyor, bu
doğru mudur?
Hem teknik hem de sağlık açısından kulaklıkların kablolu mu yoksa
kablosuzu mu daha iyidir?
Cep telefonlarının doğrudan kulağa tutulması durumu ile kablosuz
Bluetooth ya da kablolu kulaklıklarla kullanılması durumları ayrı
ayrı' insan başı modelleri (fantom) üzerinde yapılan bilimsel
çalışmalarla ve ayrıntılı ölçümlerle değerlendirilip
karşılaştırılmıştır.
Bu çalışmalardan(*) elde edilen bulgulara göre öneriler:
1 - Kulaklığın cinsine, telefonun vücutta taşındığı yere ya da
vücuttan uzakta bulunma durumuna ve telefonun elektriksel gücüne göre
vücuda toplam etki değişiklik gösteriyor. Cep telefonu vücuttan
uzaktaysa, vücuda etki önemli oranda (5-10 kat) azalıyor.
2 - Kablolu kulaklıkların kulak bölgesinde oluşturabileceği EM Özgül
Soğurma Hızı SAR (Specific Absorbtion Rate) kilogram başına 2 Watt
olan sınır değerin beşte birinden daha da az.
3 - Kulaklık kablosu, çevresindeki başka EM alanların (elektrosmog)
oluşturduğu elektriksel akımları da kulağa iletebiliyor. Kablonun
kulağa oldukça yakın ucuna' ferrit zırh bileziği geçirilirse vücuda
etki azalıyor ve parazitler önleniyor (demiroksitli seramikli bir
bileşik olan ferrit maddesi EM dalgaları soğurarak kulağa iletilmesini
engelliyor).
4 - Kablosuz Bluetooth kulaklıklarının 1 mW güçte olan modeli, 10
metre uzaklığa kadar yayın yapabildiğinden, konuşanın cep telefonuyla
iletişimi için yeterlidir ve yaydığı EM radyasyon da hem Bluetooth'un
yukarda belirtilen diğer çeşitlerinden ve hem de kablolu
kulaklıklardan çok daha az. Telefon uzaktayken, Bluetooth
kulaklıklarıyla yapılan EM alan şiddeti ölçümlerine dayanan SAR
değerleri 0,001 ile 0,1 W/kg arasındadır. Sınır değerlerin çok altında
olan bu değerlere göre, vücuda herhangi olumsuz bir etki, bugüne kadar
yapılan bilimsel çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre,
beklenmiyor.
5 - Kablolu kulaklıklarda, kablonun cep telefonuna bağlanan bölümü cep
telefonuna sarılmamalı (kablonun cep telefonunun içindeki antenin EM
alanından oluşacak elektrik akımını kulağa iletmemesi için) ya da dış
antenli telefonlarda kablo, antenden olduğunca uzakta tutulmalı.
Kablonun ayrıca kulak ve yüze yapıştırılmaması vücuda etkiyi
azaltacaktır.
6 - Kablolu ya da kablosuz kulaklıklar kullanılırken cep telefonunun
elde ya da pantolonun ön cebinde taşınması yerine pantolonun arka
cebinde, telefonun ön yüzü vücuda bakacak şekilde taşınmalıdır
(telefonun arka yüzü vücuda bakacak olursa, anten telefonun arka
yüzüne yakın olduğundan vücudun, EM dalgaları zırhlaması nedeniyle
telefonun gücü artarak kullananı daha fazla etkileyecektir). Kapalı
yerlerde ise telefonun yakındaki bir masa, koltuk üzerinde vücuttan
uzakta bulundurulması vücuda etkiyi azaltacaktır.
7 - Kapalı yerlerde cep telefonuyla (kulaklıklı/kulaklıksız) uzun
konuşmaların sık sık yapılması gerekiyorsa, telefona dış anten
bağlanması yoluyla vücuda etki azaltılabilir. Böylelikle baz
istasyonundan gelen sinyal, kalın duvarları geçip zayıflamadan
kabloyla doğrudan telefona ulaşacaktır. Böylelikle cep telefonunun baz
istasyonundan aldığı sinyal yeterli olacağından telefonun gücünü
arttırıp vücudu daha çok etkilemesi önlenecektir.
8 - Özellikle baz istasyonuyla iletişimin sorunlu olduğu yerlerde, cep
telefonu gücünü otomatik olarak arttıracağından vücuda etki de artar;
bu koşullarda uzun konuşmalar yapılmamalı.
9 - Kulaklıkları ve cep telefonlarını zırhlayıcı maddeler
kullanılmamalı. Kullanılırsa, zırhlama sonucu azalacak sinyali
alabilmek için cep telefonu elektriksel gücünü arttırmak zorunda
kalacağından vücuda etki de artacaktır.
10 - Cep telefonlarının, kulaklıkların ve baz istasyonlarının yaydığı
EM radyasyon, radyoaktif maddelerden yayılan iyonlayıcı radyasyonla
karıştırılmamalı. Birkaç GHz frekansındaki EM radyasyonun atomları
iyonlayacak (bunlardan elektron sökebilecek kadar) enerjileri yoktur
ve vücuda etkileri çok farklıdır.
Sonuç olarak herhangi bir kulaklık kullanıldığında, cep telefonu ancak
vücuttan olduğunca uzaktaysa (ya da arka cebimizdeyse) etki
azalabilir. Bu sağlanmadığında, vücuda olabilecek etki, en kötü
durumda, iki kaynaktan gelen EM dalgalarla, çok az da olsa, artabilir.
Her ne kadar kulaklıklar cep telefonundan çok daha düşük güçte EM
dalgalar yayıyorlarsa da, bulunulan yere ve duruma göre, gerek
kulaklığın ve gerekse cep telefonunun çevredeki başka EM dalgaları da
algılaması sonucu vücuda etki artabilir. Örneğin otomobillerde (ve
trenlerde) kulaklıklı, hoparlörlü cep telefonları, dış antensiz
kullanıldığında karoserin "Faraday Kafesi" zırhlaması sonucu içeriye
çok az girebilecek EM dalgaları alabilmek için telefon elektriksel
gücünü arttırmak zorunda kalacaktır. Bunun sonucu olarak araçtaki cep
telefonunun artan güçteki yayını hem konuşanı ve hem de (doğrudan ve
metal yüzeylerden yansımalarla) otomobildekileri daha çok
etkileyecektir.
(*) Sven Kuhn ve diğ.' Bestimmung von SAR-Werten bei der Verwendung
von Headsets für Mobilfunktelefone' Abschlussbericht StSch4526 Zurich,
Temmuz 2008.
Not: Sınır değerler ve EM dalgaların etkileri konusunda daha ayrıntılı
bilgiler için yazarın bu sayımızda yayımlanan 'Mobil iletişim nasıl
sağlanıyor?' yazısına ve o yazıdaki kaynaklara bakılabilir.
Bilim Teknik / Aralık 2010 / Dr. Yüksel Atakan-Radyasyon Fizikçisi
--
web:
http://www.gormeengelli-ogrenciler.com
e-mail:
emre.tasginn@gmail.com
msn:
emretasgin@hotmail.com
--
Bu iletiyi şu gruba abone olduğunuz için aldınız: Google
Grupları "cepdenizi" grubu.
Bu gruba posta göndermek için , mail atın :
cepdenizi@googlegroups.com
Bu gruba aboneliğinizi iptal etmek için şu adrese e-posta gönderin:
cepdenizi+unsubscribe@googlegroups.com
Daha fazla seçenek için,
http://groups.google.com.tr/group/cepdenizi?hl=tr?hl=tr
adresinde bu
grubu ziyaret edin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder